Sztuczna inteligencja i kreatywność. Czy maszyny mogą mieć opinie, czy tylko algorytmy? |
Utworzony: środa, 06 sierpnia 2025 20:23 |
![]() r e k l a m a
Czym właściwie jest kreatywność w kontekście AIWspółczesne modele sztucznej inteligencji są zdolne do zaskakujących rzeczy. Narzędzia oparte na uczeniu maszynowym potrafią tworzyć narracje, obrazy i muzykę, które przypominają twórczość ludzką. Nawet w tak nieoczywistych kontekstach jak projektowanie mody, komponowanie utworów czy pisanie fabuł dla gier wideo i online casino, AI znajduje swoje miejsce jako współtwórca lub inspirator. Brzmi futurystycznie, ale to już codzienność.Warto jednak zastanowić się, co właściwie oznacza kreatywność. Dla człowieka to nie tylko umiejętność łączenia faktów czy stylów – to emocje, intuicja i zdolność tworzenia sensu tam, gdzie go wcześniej nie było. Maszyna może przetwarzać ogromne ilości danych i na ich podstawie wygenerować coś, co wygląda na twórcze, ale czy to wystarcza, by mówić o „kreatywności”? Tworzenie czy przetwarzanieRóżnica może wydawać się subtelna. AI potrafi stworzyć obraz w stylu impresjonistycznym, nowy gatunek muzyki elektronicznej albo niepublikowany wcześniej pomysł na biznes. Ale każdy z tych wyników powstaje z połączenia wcześniej przyswojonych wzorców. Maszyna nie tworzy samodzielnie – działa na podstawie danych, które już istnieją.Dodatkowo warto zauważyć, że nowoczesne algorytmy, zwłaszcza tzw. duże modele językowe, wykazują imponującą elastyczność Potrafią pisać opowiadania, analizować rynki i rekomendować formę komunikatu reklamowego. Jednak nie rozumieją tego, co tworzą. Ich "decyzje" nie mają źródła w emocjach czy osobistej intencji. To jakby komputerowy kalejdoskop – atrakcyjny, zmienny, ale pozbawiony świadomości tego, co prezentuje. Czy maszyny mają opinięSamo pojęcie "opinii" zakłada pewien poziom świadomości, przekonania i refleksji. Za sztuczną inteligencją nie kryje się żaden talent, intuicja, ani nawet myślenie — owszem, ocenia rekomendacje, wybiera „optymalną” odpowiedź lub opcję na podstawie danych — ale to wszystko kalkulacja, a nie świadome poznanie.Inni uważają to za naukę mowy dla papugi – owszem, potrafi wyartykułować „miłość”, ale czy w ogóle cokolwiek mówi? W ten sam sposób sztuczna inteligencja potrafi „wyartykułować”, że dany styl pisania jest bardziej efektywny – a jednak to tylko efekt działania algorytmu po przetworzeniu danych i wyprowadzeniu z nich najbardziej prawdopodobnej opcji. W tym kontekście warto też pamiętać, że nawet najbardziej zaawansowane modele nie mają zdolności moralnej oceny. Nie wiedzą, co jest dobre, a co złe. Mogą być używane do wspierania procesów decyzyjnych, ale nie powinny ich podejmować samodzielnie, zwłaszcza jeśli wchodzą w grę wartości, etyka czy odpowiedzialność społeczną. Polska perspektywa i etyczne podejścieW Polsce coraz częściej mówi się o etycznym wykorzystaniu AI, szczególnie w obszarach kreatywnych i edukacyjnych. Inicjatywy takie jak CRE-AI-TIVE badają, jak można integrować AI w tworzeniu sztuki, designu czy gier – nie po to, by zastąpić człowieka, lecz by dać mu nowe narzędzia. Kluczowe jest tu podkreślenie: AI ma wspierać, nie zastępować.Zgodnie z obowiązującymi regulacjami, prawa autorskie do dzieł współtworzonych z AI przysługują człowiekowi, który wniósł istotny wkład twórczy. To ważne rozróżnienie – AI może coś wygenerować, ale to człowiek ocenia, nadaje sens, kontekst i odpowiedzialność. PodsumowującW świetle powyższych rozważań warto podkreślić: Sztuczna inteligencja może być narzędziem wspierającym kreatywność, ale nie może być traktowana jako twórca z własną opinią czy emocjami. Jej możliwości są imponujące, ale ich źródłem pozostaje algorytm, nie refleksja. Współpraca człowieka z AI może prowadzić do wspaniałych rezultatów – o ile pamiętamy, że to człowiek nadaje znaczenie, wartości i odpowiedzialność twórczości.Maszyny mogą nas inspirować, analizować niezliczone warianty, wspierać tych mniej twórczych – ale to w ludzkich rękach leży ostatnie słowo. Tak było, jest i – przynajmniej na razie – pozostanie. POLEMI.co.uk Fot.: Canva © Wszystkie prawa zastrzeżone. Całość jak i żadna część utworów na POLEMI.co.uk, nie może być rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i sposób bez zgody Redakcji POLEMI. |